Ο σκληρός χειμώνας του 763-4

Λέων IV και Κων/ος V. Ο Λέων ήταν αυτοκράτορας κατά τον χειμώνα του 763-4

Aπίστευτο, πολύμηνο κρύο και εκτεταμένες χιονοπτώσεις είναι μάλλον ασυνήθιστα καιρικά φαινόμενα στην ανατολική Μεσόγειο, με εξαίρεση τις ορεινές περιοχές. Ωστόσο, ο χειμώνας του 763 -4 ήταν τόσο τρομερός που οι Βυζαντινές πηγές αναφέρονται εκτενώς σε αυτόν.

Σύμφωνα με το χρονικό του Θεοφάνη, τον Οκτώβρη του 763 σφοδρό και ανυπόφορο ψύχος εκδηλώθηκε στη Βυζαντινή αυτοκρατορία. Στη βόρεια ακτή της Μαύρης Θάλασσας και για μια απόσταση 100 μιλίων η θάλασσα πάγωσε μέχρι το  βάθος των 30 βυζαντινών πήχεων.  To χιόνι σκέπασε όλο αυτόν τον πάγο και αύξησε το ύψος του κατά 20 πήχεις, έτσι που η θάλασσα ενώθηκε με τη ξηρά και άγριοι άνθρωποι και ήμερα ζώα μπορούσαν να τη διαβούν. Τον Φεβρουάριο  ο πάγος  έσπασε και χωρίστηκε σε πολυάριθμα κομμάτια που έμοιαζαν με βουνά τα οποία πέρασαν τα στενά του Βοσπόρου, παρασυρμένα από τον άνεμο. Έφτασαν στην Πόλη και κάλυψαν την ακτή μέχρι την Προποντίδα αλλά και τα νησιά και την Άβυδο.

Ο  Θεοφάνης περιγράφει ότι , ως παιδί, ανέβηκε σ’ ένα από τα παγόβουνα μαζί με 30 συνομηλίκους του για να παίξουν. Όποιος ήθελε μπορούσε όχι μόνο να περπατήσει πάνω στο Βόσπορο γύρω από την Κωνσταντινούπολη αλλά και να περάσει απέναντι στην Ασιατική πλευρά.

Ένα τεράστιο παγόβουνο προσέκρουσε στα τείχη της πρωτεύουσας με τέτοια δύναμη που  ταρακουνήθηκαν.  Το ίδιο έπαθαν και τα οικήματα που ήταν μέσα από αυτά. Μετά χωρίστηκε σε 3 κομμάτια, ψηλότερα από τα τείχη.  Όλοι οι κάτοικοι της Πόλης είχαν πανικοβληθεί .

Η παραγωγή τροφίμων υπήρξε η βάση της μεσαιωνικής οικονομίας.  Μπορείτε να φανταστείτε λοιπόν, ποιό ήταν το μέγεθος των επιπτώσεων των μεγάλων κλιματικών ανωμαλιών  στην παραγωγή και στον ανεφοδιασμό τροφίμων. Ο θάνατος των  υποζυγίων δυσκόλευε περισσότερο την κατάσταση. Σύμφωνα με το Chronicon Moissiacense, ο ακραία παγωμένος χειμώνας του 763 κατέστρεψε πολλά ελαιόδεντρα και συκιές στην περιοχή της πρώην Γιουγκοσλαβίας και στη Θράκη. Εντούτοις, ούτε το Χρονικό ούτε οι βυζαντινές πηγές αναφέρουν κάποια διατροφική κρίση.  Δεδομένου ότι οι κυριότερες βυζαντινές πηγές είναι ο Θεοφάνης και ο Πατριάρχης Νικηφόρος οι οποίοι αντιμετώπιζαν μάλλον εχθρικά τους αυτοκράτορες της εποχής τους, υποθέτουμε ότι αν είχε εμφανιστεί διατροφική κρίση δεν θα έχαναν την ευκαιρία να την αναφέρουν.
Δηλαδή αυτός ο σκληρότατος  και μακρύς χειμώνας δεν απείλησε σοβαρά τη διατροφική ασφάλεια των κατοίκων της Κων/πολης;

Μήπως αυτή την εποχή ο πληθυσμός της πρωτεύουσας δεν ήταν πολυάριθμος, ίσως εξαιτίας του απόηχου λοιμού, οπότε  η παραγωγή που διασώθηκε και τα τρόφιμα που  είχαν αποθηκευθεί  επαρκούσαν για τους κατοίκους;

Κάποια άλλη ιδέα;