Η παγοφαγία είναι μια διαταραχή που εκφράζεται με καθημερινή λαχτάρα για κατανάλωση πάγου, χιονιού ή παγωμένου νερού. Ο βυζαντινός αυτοκράτορας Θεόφιλος (829-842 μ.Χ.) πέθανε από δυσεντερία που μπορεί να συνδεθεί με την παγοφαγία στην οποία επιδιδόταν με σκοπό την ανακούφιση των συμπτωμάτων της γαστρικής φλεγμονής.
Το παρακάτω απόσπασμα είναι από το πολύ ενδιαφέρον άρθρο THE FIRST CASE OF PAGOPHAGIA: THE BYZANTINE EMPEROR THEOPHILUS (829-842 AD) από τους Έφη Πουλάκου-Ρεμπελάκου, Κώστας Τσιάμη και Δημήτριο Πλουμπίδη. Περιγράφει την περίπτωση της κατανάλωσης χιονιού από τον Θεόφιλο.
«Ο χρονογράφος Ιωάννης Ζωναράς αφηγείται ένα επεισόδιο που συνέβη κατά τη διάρκεια της διαμονής του αυτοκράτορα στην πόλη του Δορύλαιου (Μικρά Ασία), όπου πληροφορήθηκε την ήττα του στρατού του και τη σύλληψη μερικών αγαπημένων του στρατηγών.
Η καταστροφή πλάκωσε την ψυχή του Θεόφιλου χωρίς καμία παρηγοριά και αυτός αρνήθηκε οποιαδήποτε τροφή ή ποτό εκτός από το πολύ παγωμένο νερό που προέρχεται από το χιόνι. Καταπίνοντας το, πλήγωσε το πεπτικό του σύστημα και προέκυψε η δυσεντερία (Ζωναράς, 1897). Ο Ζωναράς υποστηρίζει ότι ο αυτοκράτορας, εκτός από την κατανάλωση ανθυγιεινού νερού που προέρχεται από το χιόνι, υπέφερε κυρίως από τη λύπη της ήττας του και την επακόλουθη σύλληψη των πιο επιφανών στρατηγών του. Ένας άλλος χρονογράφος, ο Εφραίμ, στο έργο του «Ιστορικά Χρονικά» διευκρινίζει την αιτία της νόσου και περιγράφει την κατάσταση του αυτοκράτορα, ο οποίος «λιώνει από τη θλίψη» και τελικά πέθανε από την ασθένεια. Συνεπώς η ψυχή του βασιλιά έλιωνε λόγω της μεγάλης θλίψης και η μοιραία νόσος του πήρε τη ζωή (Ephraem, 1990). «
Η παγοφαγία είναι ένα είδος pica, ασθένειας που αφορά την κατάποση μεγάλων ποσοτήτων ασυνήθιστων τροφών, όπως πηλού, κιμωλίας κ.α.
Η πρώτη αναφορά της pica μπορεί να προέρχεται από τον Ιπποκράτη της Κω (5ος π.Χ. αιώνας). Έγραψε σχετικά με την επιθυμία εγκύων γυναικών για κατανάλωση χώματος ή κάρβουνου.
Ο Ιπποκράτης μιλούσε για γεωφαγία *.Οι Έλληνες, Ρωμαίοι και Βυζαντινοί γιατροί ήταν εξοικειωμένοι με αυτή. Ο Αέτιος, ένας Βυζαντινός γιατρός (6ος αι. μ.Χ.) αναφέρει: «Περίπου κατά το δεύτερο μήνα της εγκυμοσύνης, μια διαταραχή εμφανίζεται η οποία ονομάζεται πίκα, μια λέξη που προέρχεται από το πουλί κίσσα* … Οι γυναίκες που πάσχουν από αυτήν επιθυμούν διάφορα πράγματα… μερικές προτιμούν πικάντικα πράγματα, άλλες αλμυρές τροφές και άλλες πάλι χώμα, κελύφη αυγών ή στάχτες «**
*Η επιστημονική ονομασία του είδους είναι Pica pica.
** Wegscheider M. Geburtshülfe und Gynäkologie bei Aëtius von Amida. Berlin: Julius Springer Verlag, 1901: 11-12
HISTORY OF GREEK FOOD 