«Α GREAT GOOD PLACE»

Kοινότητα….η ιδιότητα, το γνώρισμα του κοινού· ό,τι ανήκει σε πολλούς, ό,τι αφορά ή χαρακτηρίζει πολλούς: ~ ιδεών / αισθημάτων / συμφερόντων
(Λεξικό Τριανταφυλλίδη)

 

O   κοινωνιολόγος Ray Oldenburg  στο βιβλίο του Great Good Place μιλά  για τους «τρίτους χώρους»,  τα μέρη που συχνάζουν τα μέλη μιας κοινότητας για ν’ απολαύσουν χαλαρή παρέα και κουβεντούλα.  «Τρίτοι χώροι» είναι μπαράκι της γειτονιάς, η ταβέρνα, το  café, το καφενείο, το βιβλιοπωλείο, το κομμωτήριο κ.α., μέρη που δεν είναι ούτε ο χώρος της εργασίας (δεύτερος χώρος)  ούτε το σπίτι (πρώτος χώρος), αν και είναι αξιοσημείωτα όμοια του στην αίσθηση θαλπωρής και ασφάλειας . Θεωρεί δε αυτούς τους χώρους σαν την καρδιά της ζωντανής κοινωνίας  και τη βάση της δημοκρατίας.

Γεγονός βέβαια είναι ότι σήμερα στον Δυτικό κόσμο πολλά από αυτά τα μέρη ούτε συνεκτικές κοινότητες υπηρετούν αλλά ούτε καλλιεργούν την επαφή και την γνωριμία μεταξύ ξένων.  Από την άλλη, πολλοί κάτοικοι της Δύσης αναζητούν την αίσθηση της κοινότητας και του «τρίτου χώρου» στο διαδίκτυο.

Έχει όμως το διαδίκτυο την ίδια ικανότητα με τους «τρίτους χώρους»  να δημιουργεί κοινότητες ανθρώπων;  Εφήμερες σχέσεις μεταξύ ξένων με κοινά ενδιαφέροντα υπάρχουν και στις ιντερνετικές κοινότητες, «οι οποίες μπορούν να αναπαράγουν κι άλλα χαρακτηριστικά της κοινωνίας: προσφέρουν υποστήριξη,  συμπάθεια, και ένα περιβάλλον στο οποίο τα μέλη τους μπορούν να αναπτύξουν μια αίσθηση «ανήκειν»   και κοινωνικής ταυτότητας.  Επιπλέον, και οι διαδικτυακές ομάδες συχνά έχουν δομές που συναντιούνται στη  κοινωνία, όπως  κουλτούρα, κανόνες, κυρώσεις και αμφίδρομες  σχέσεις.»   Ούτε τα κοινωνικά κριτήρια  που υπάρχουν στην πραγματική ζωή απουσιάζουν εντελώς,  αν και οι διαδικτυακές κοινότητες μπορούν να λειτουργούν διαδραστικά αγνοώντας διαφορές σαν τη φυλή, το γένος, την κοινωνική τάξη κ.λ.π.

Αλλά.

Αν και οι εικονικοί χώροι είναι σημαντικοί και πολύ ζωντανοί, δεν μπορούν να συγκριθούν  με τους ημιδημόσιους χώρους συνάντησης της πραγματικής ζωής γιατί δεν διαθέτουν  ούτε το φυσικό περιβάλλον ούτε τη φυσική παρουσία. Η  διαπροσωπική επαφή είναι ένα παντοδύναμο εργαλείο επικοινωνίας και συνδυάζει μέσα (λόγος, γλώσσα σώματος κ.λ.π.) που η γραπτή επικοινωνία δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει. Είναι ουσιώδης για την ισορροπία του ατόμου και βαθύτατα εχθρική  στην σκοτεινή πλευρά της ατομικότητας. Επιπλέον, ο ισχυρισμός ότι ο τρίτος χώρος  υπάρχει στον διαδίκτυο είναι παραπλανητικός «γιατί ο κυβερνοχώρος δεν υπάρχει σαν ένας αυτοτελής, χώρος, ξεχωριστός από την πραγματική ζωή, αλλά δημιουργεί μια συμπληρωματική σχέση μαζί της«.
Ετσι κι αλλιώς όμως, το ίντερνετ μπορεί να θεωρηθεί σαν μια ανοιχτή πύλη για τη γνώση, τη δημόσια συνεργασία και τη δημόσια αυτοέκφραση. Για μένα το πιο ενδιαφέρον χαρακτηριστικό του είναι η δυνατότητα  να γνωρίζει κανείς  άλλες κουλτούρες και ενδιαφέροντες και σκεπτόμενους ανθρώπους από όλο τον κόσμο. 
Αυτούς τους ανθρώπους, λοιπόν, που με κάνουν να νιώθω ότι  έχω κατανοήσει καλύτερα τον «άλλο» κάθε φορά που επιστρέφω στον πραγματικό κόσμο, θα ήθελα να καλέσω σε ένα » great good place» της πραγματικής ζωής…. για φάμε και να πιούμε, να γελάσουμε και να κουβεντιάσουμε.